سه‌شنبه ۰۱ خرداد ۱۴۰۳ - 
۱۶ مه ۱۹۶۶ سالگرد آغاز کارزار انقلاب فرهنگی چین:
انقلاب فرهنگی یک پیروزی سیاسی کوتاه‌مدت برای مائو محسوب می‌شد، اما شکستی بلندمدت برای چین و ویرانگر بود. وسواس مائو برای تثبیت جایگاه خود در تاریخ، او را به ازبین‌بردن هرگونه تهدید احتمالی برای قدرت خود و تحمیل بهای سنگینی برای چین سوق داد. تکیه مائو به گروهی از دانش‌آموزان دبیرستانی و دانشجویان دانشگاهی برای اجرای انقلاب فرهنگی، یکی از فاجعه‌بارترین اشتباهات او بود. جوانانی که سرمست از قدرت بودند، از کارزار انقلاب فرهنگی برای کسب اطمینان برای دستیابی به جاه‌طلبی‌های خودخواهانه‌شان استفاده کردند. آزار و اذیت‌های صورت‌گرفته از طرف آنها موجب ایجاد خلاء در بوروکراسی کشور و توقف کار بسیاری از بخش‌های دولت شده بود. مائو که توده‌گرا بود، احساس می‌کرد توده‌ها می‌توانند هر مشکلی چه اقتصادی، چه سیاسی و چه اجتماعی را صرفا با دردست‌داشتن قدرت حل کنند.
این باور، اما صرفا به هرج‌و‌مرج، ویرانی، آشفتگی و پاکسازی سرمایه‌داران و مدیران صنعتی انجامید. وقتی این گروه‌ها حذف شدند، مائوئیست‌ها برای اداره نظام سیاسی باقی ماندند، اما دهقانان و دانشجویان و دانش‌آموزان توانایی اداره کشور را نداشتند. بسیاری از مردم چین فقط برای انجام یک کار مانند کشاورزی یا کار در کارخانه‌ها آموزش دیده بودند. آنها هیچ مهارت مدیریتی یا فنی برای حفظ تولید نداشتند و کارخانه‌ها بدون مدیران آموزش‌دیده مناسب، قادر به فعالیت نبودند. مائو باور داشت تکنوکرات‌ها (فن‌سالاران) و روشنفکران فاسد هستند و برای براندازی نظام سیاسی نقشه می‌کشند. این ذهنیت موجب شد او درصدد جایگزین آنها با افرادی وفادار برآید.
کد خبر: ۳۹۴۸۵۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۲/۲۹
یادداشت مشترک احمد میدری و علی ربیعی؛
تغییر ساختار‌های سیاسی نیازمند یک دوره زمانی طولانی برای همگرایی نیرو‌های سیاسی است. فعال بودن شکاف‌های سیاسی در ایران به یک واقعیت مسلم و پذیرفته‌شده سیاسی تبدیل شده است. واگرایی یا حتی فعال ماندن این وضعیت پرهزینه است و موجب بی‌ثباتی‌های مختلف می‌شود. جریان‌های سیاسی با همه اختلاف‌های‌شان درد‌ها و اهداف مشترک دارند. بدون تردید همه جریان‌های سیاسی نگران فقر و نابرابری آموزشی و سایر اشکال فقر و نابرابری هستند. اقدام مشترک برای مقابله با فقر و نابرابری سازوکار مهمی برای تبدیل واگرایی‌ها به همگرایی‌هاست.
کد خبر: ۳۸۲۹۰۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۶/۰۷
مهاجرت برای همیشه؛
بررسی‌ها حاکی از آن است که احساس ناامنی عامل اصلی مهاجرت معکوس اسرائیلی‌ها از فلسطین اشغالی است که به آن مهاجرت بی‌بازگشت نیز گفته می‌شود.
کد خبر: ۳۷۳۷۹۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۲/۰۷
«کاش ما هم خانه‌ای داشتیم»؛
ویلالوبوس «کاش ما هم خانه‌ای داشتیم» را با زبانی ساده، اما تاثیرگذار روایت میکند، آنچنان‌که حتی استفاده از رئالیسم جادویی در داستان در خدمت ارائه مفاهیمی حقیقی است.
کد خبر: ۳۶۳۶۶۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۸/۰۶
معلم ساده‌ای که اسطورۀ چریک‌ها شد؛
نهم شهریور ۱۳۴۷ خورشیدی، معلم سادۀ روستا‌های آذربایجان که با کتاب «ماهی سیاه کوچولو» به شهرت رسیده بود در رود ارس غرق شد.
کد خبر: ۳۵۷۲۳۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۶/۰۹
توصیه‌های تاریخی هگل؛
هگل به دنبال نقد رابطه و مناسبات میان حکومت و شهروندان جدید بود به این معنا که اطاعت بنده بی قدرت و نامستقل از ارباب و حاکم با قدرت، فرجام و دوامی خوبی نخواهد داشت و زمانی یک سیستم اخلاقی و با ثبات است که انسان‌های مستقل و آزاد، از آن اطاعت کنند.
کد خبر: ۳۵۶۹۶۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۶/۰۷
"یک اتفاق ساده" ؛
قریب به نیم‌قرن از ساخت این فیلم می‌گذرد، با این حال، این فیلم نه‌تنها تازگی‌اش را از دست نداده بلکه هنوز می‌توان به‌عنوان فیلمی مدرن از آن یاد کرد. و این نکته بسیار قابل‌تأملی است. اگر بخواهیم عمر این فیلم را در نظر بگیریم، «یک اتفاق ساده» جزء آثار کلاسیک است و می‌توان این تعبیر «کلاسیکِ مدرن» را به کار برد. نمی‌دانم این تعبیر تا چه حد درست باشد اما تعبیر دیگری برای بیانِ مقصودم پیدا نکردم.
کد خبر: ۳۴۶۷۸۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۳/۲۴
در ایران
در ایران سخن‌گفتن از ارنست کاسیرر بدون نام‌بردن از استاد یدالله موقن دشوار است. وی با ترجمۀ برخی آثار مهم کاسیرر به فارسی و نیز نگارش کتابی دربارۀ او، نشان داد که مدرنیته و ارزش‌های روشنگری- دموکراسی، حقوق بشر، آزادی، تکثرگرایی و غیره- تنها راه مقابله با دیکتاتوری است. کاسیرر این امکان روشنگری برای مقابله با دیکتاتوری را پیش از شروعِ جنگِ جهانیِ دوم گوشزد کرده بود، که غرق‌شدنِ روشنفکرانِ آلمانی در انواعِ ایدئولوژی‌های چپ و راست و نسبت‌دادنِ تمامِ ضعف‌ها و بدی‌های جامعۀ مدرن به نظامِ سرمایه‌داری و، بدتر از آن، به مدرنیته سبب شد که چشم روشنفکران خیلی دیر بر این امکانِ بازدارنده گشوده شود.
کد خبر: ۳۲۸۳۷۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۱/۲۹
متیو فلیسفدر بیان کرد:
یکی از نکات جالب‌توجه در آثار مارک فیشر، پایبندی وی به ایده ایجاد آگاهی طبقاتی است. به نظرم شعار‌های مربوط به مسئولیت‌تراشی با اخلاقیات نئولیبرال-فردگرایانه گره خورده است، اخلاقیاتی که تلاش دارد مشکلات اجتماعی، سیاسی و نقایص و کمبود‌ها را بر شانه افراد بیندازد.
کد خبر: ۳۲۴۴۸۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۱/۰۷
نظریه پرداز سوسیال فمنیسم؛
هایدی هارتمن اقتصاددان آمریکایی یکی از نظریه‌پردازان مهم سوسیال فمینیسم است که در مقاله بسیار مشهور خود «ازدواج ناموفق مارکسیسم و فمینیسم» نظریه خود را بیان کرده است. این مقاله با این جمله آغاز می‌شود «ازدواج مارکسیسم و فمینیسم مثل ازدواج زن و مرد در قانون انگلیس بود. مارکسیسم و فمینیسم یکی هستند و آن یکی هم مارکسیسم است.»
کد خبر: ۳۱۹۳۳۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۰/۰۷
جامعه شناسی بوردیو؛
بوردیو نیز به مانند هم فکران خود، به نوعی از تقسیم بندی مدارس و دانشگاه‌ها جهت ورود به دستگاه دولت و یا پرورش نسل آینده اقدام کرده است. اما تفاوت نگرش بوردیو با نگرش‌هایی همانند آلتوسر در موضع فکری و نگرش سیاسی آنها است. وی علوم انسانی و علوم اجتماعی را دارای موقعیتی ورای خدمت ناخودآگاهانه‌ی صِرف به دستگاه دولت و ساختار سرمایه داری می‌بیند؛ و معتقد است تنها در درون سیستم و مبارزه در آن و حمایت از جنبش‌های اجتماعی که می‌بایست مداوم باشد، می‌توان تغییر را به وجود آورد
کد خبر: ۳۰۵۹۵۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۷/۲۴
لیلی و مجنون فراموش شده!
ژان بودریار پورنوگرافی را به دو دلیل مقصر می‌دانست. اول به خاطر دستكاری در رابطه جنسی تا مبارزه طبقاتی را جدا نمايد. و دوم به خاطر، تباهی رابطه جنسی با كالايی كردن آن.
کد خبر: ۲۷۱۲۷۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۱/۳۰
یادداشت محقق‌داماد؛
در زندگی سیاسی پیامبر (ص) و نائب برحقش حضرت مولی علی(ع) آنچه جلب توجه میکند تلاقی اخلاق وسیاست است، نه جدائی اخلاق از سیاست ونه تبعیت اخلاق از سیاست .
کد خبر: ۲۴۱۴۸۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۸/۰۵
کمال اطهاری نوشت:
لنین به این گفته کمونیست‌های «چپ» آلمان که «باید هرگونه بازگشتی را به‌سوی شکل‌های مبارزه پارلمانی که از لحاظ تاریخی و سیاسی کهنه شده است با قاطعیت رد کرد»، چنین پاسخ می‌گوید: سرمایه‌داری را از ده‌ها سال پیش از این ممکن بود و با حق کاملی هم ممکن بود «از لحاظ تاریخی و سیاسی کهنه‌شده» اعلام نمود، ولی این امر به‌هیچ‌وجه لزوم مبارزه بسیار طولانی و بسیار سرسخت را بر زمینه سرمایه‌داری منتفی نمی‌سازد.
کد خبر: ۲۲۶۲۱۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۵/۱۹
اصلاحات واقعی را از چین بیاموزیم؛
در این کشور در حدود ۶۰ سال پیش، ۴۸ میلیون نفر از گرسنگی جان دادند (یعنی بیش از نیمی از جمعیت ایران). اما اکنون وضعیت این کشور چیست؟ بر مبنای شاخص برابری قدرت خرید، این کشور با ۲۳هزار میلیارد دلار تولید در صدر کشورهای جهان قرار دارد، یعنی از آمریکا و کل اتحادیه اروپا نیز بالاتر.
کد خبر: ۲۲۰۶۴۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۴/۲۵
شریعتی تاثیرگذارترین چهره‌های ایران مدرن؛
دکتر علی شریعتی از مشاهیر ایران و چهره‌های بسیار تاثیرگذار بود که با خوانش سیاسی از تشیع، مبازران اسلامی را به لحاظ فکری تغذیه می‌کرد. وی از تاثیرگذارترین چهره‌های ایران مدرن است. به جرات می‌توان گفت که او جنجالی‌ترین روشنفکر عصر جدید ایران است که طیف مخالفان و موافقانش آنچنان گستردگی دارد که او را با القابی از «معلم شهید» تا «جاده صاف‌کن استبداد دینی» وصف کرده‌اند.
کد خبر: ۲۰۵۵۴۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۲/۱۵
ساخت سوسیالیسم از پایین؛
نظام سرمایه‌داری علی‌رغم تمام تلاش‌هایش هنوز هم «سوسیالیست» بار می‌آورد. وقتی مردم تحت سلطه قرار می‌گیرند اغلب مقاومت می‌کنند: شبکه‌هایی از کمک‌های متقابل می‌سازند و قدرت را در کنش‌های جمعی می‌یابند. آنها شروع به تصور دنیایی می‌کنند که در جهات مختلفی سازماندهی شده است، دنیایی که در آن ثروتی که مردم به‌صورت دسته‌جمعی به وجود می‌آورند در اختیار جمع است نه در چنگ عده‌ای معدود.
به همین خاطر هم نمی‌توانید سوسیالیسم را از پا درآورید: چون تنها مجموعه‌ای از ایده‌‌های مرتبط با تفسیر و تغییر جهان نیست بلکه گرایشی است که از طریق همان نظامی به وجود آمده که می‌خواهد جایگزینش شود.
کد خبر: ۲۰۴۴۱۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۲/۰۹
شاپور رواسانی:
شاپور رواساني، پژوهشگر تاريخ معاصر ايران، گفت: عدالت‌خواهي در جامعه ما يک حقيقت تاريخي است.
کد خبر: ۱۹۱۵۷۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۱۲/۰۷
سرمایه‌داری ضد سرمایه‌داری می‌زاید؛
«تقریبا سه هفته بیشتر از زندگی‌ام نمانده. سه هفته. بهتر است بگویم ژانویه 2019: ماه من، آخرین ماه من... دکترها گفته‌اند چند هفته - شگفت‌آور است اگر این چند هفته به ماه فوریه برسد؛ تولدم نه فوریه است. باید دید چه پیش می‌آید... ناراحت نیستم که دارم می‌میرم. به خاطر خیلی چیزها غمگینم، چیزهایی که مربوط می‌شود به خانواده‌ام. اما هراسی از مرگ ندارم». این‌ها از آخرین جملاتی است که اریک اُلین رایت تقریبا یک ماه قبل از مرگش نوشت. او تا قبل از مرگش چند یادداشت کوتاه نوشت که بسیار دردناک بود. در این یادداشت‌های کوتاه نوشته بود امیدی به بهبود سرطان ندارد و قبل از مرگش مشغول رسیدگی به نوشته‌های قبلی و آرشیوهاست. سرانجام رایت 23 ژانویه در سن 72سالگی بر اثر ابتلا به سرطان خون درگذشت و فوریه 2019 را ندید.
کد خبر: ۱۸۵۸۸۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۱۱/۱۰
جامعه‌شناس تاریخ‌نگر؛
یرواند آبراهامیان یکی از مهم‌ترین پژوهشگرانی است که در ده‌های اخیر مطالعات او در تاریخ اجتماعی ایران مورد توجه قرار گرفته است و در میان نگاه‌های عمدتا شرق‌شناسانه نسبت به تاریخ ایران، نگاهی از داخل به تحولات دارد.
کد خبر: ۱۸۳۸۳۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۱۱/۰۱